Nagły zanik napięcia w sieci to jedna z najczęstszych przyczyn utraty danych w trakcie pracy na komputerze. Jak się przed tym chronić? Listwa antyprzepięciowa nie stanowi wystarczającego zabezpieczenia. Dlatego też warto zainwestować w zasilacz UPS.
Jak działa zasilacz UPS
Najkrócej mówiąc, działanie zasilacza UPS sprowadza się do pośrednictwa w dostawie prądu między siecią elektryczną a obsługiwanym urządzeniem, na przykład komputerem, w celu zapewnienia ciągłości zasilania w przypadku zaniku napięcia. Zasilacz filtruje i kieruje prąd do gniazda, jednocześnie ładując akumulator (lub akumulatory).
Zasilacze UPS najczęściej wyposażone są w akumulator (jeden lub więcej). Dzięki temu, w razie wystąpienia awarii sieci elektrycznej, urządzenie podłączone do zasilacza przełączy się na pracę z wykorzystaniem energii zgromadzonej w akumulatorze UPS’a. Użytkownik zyskuje więc czas na bezpieczne wyłączenie komputera bez ryzyka utraty danych. Typowy zasilacz UPS do użytku domowego jest w stanie podtrzymać pracę komputera przez około 5 minut. Oczywiście istnieją także zasilacze o ogromnej pojemności akumulatora, które podtrzymają napięcie nawet przez kilka godzin.
Typy zasilaczy UPS:
1. zasilacze off-line
W razie wykrycia zaniku napięcia w sieci, zasilacze off-line automatycznie przełączają się na tryb pracy akumulatorowej. Stosuje się je najczęściej do zasilania pojedynczych komputerów. Nie polecane dla urządzeń wrażliwych na zniekształcenia.
Zalety:
– niewielkie gabaryty
– stosunkowo niska cena
– sprawna i cicha eksploatacja
– niska awaryjność
Wady:
– możliwość występowania zakłóceń napięcia w trakcie przełączania trybu pracy (wada bardzo istotna, jeśli UPS ma za zadanie zasilić sprzęt wrażliwy na zakłócenia)
– mało korzystny przebieg napięcia (szczególnie dla urządzeń wymagających bardzo dużej dokładności)
– opóźniona reakcja na zanik napięcia (występuje przeskok iskry)
2. zasilacze line-interactive
Stanowią udoskonaloną wersję off-line’ów. O ile w zasilaczach o topologii off-line układ sterowania zasilacza monitoruje tylko wartość napięcia, o tyle w typie line-interactive monitorowane są także częstotliwość i faza. Zasilacze line-interactive są obecnie najczęściej wykorzystywanymi typami zasilaczy awaryjnych. Sprawdzają się przede wszystkim w warunkach domowych i biurowych. W konstrukcji zasilaczy line-interactive często wykorzystuje się układ AVR (Automatic Voltage Regulator). Zamiast tradycyjnego transformatora sieciowego wykorzystano tu autotransformator, dzięki któremu napięcie może zostać obniżone lub podwyższone do wartości nominalnej, bez korzystania z energii zgromadzonej w akumulatorze.
Zalety:
– natychmiastowa reakcja na zanik napięcia w sieci (nie występuje przeskok iskry)
– ograniczona możliwość wystąpienia zakłóceń
3. zasilacze on-line
Swoje główne zastosowanie znajdują w ochronie sprzętów o największych priorytecie, na przykład serwerów. W przypadku takich urządzeń istotne jest, by zapewnić ciągłość zasilania o odpowiedniej jakości. Działanie zasilaczy on-line polega na całkowitym izolowaniu urządzenia od sieci, w związku z czym falownik zasilacza pracuje ciągle, a nie tylko w razie zaniku napięcia. W zasilaczach on-line prąd przemienny pochodzący z sieci elektrycznej przetworzony zostaje w układzie prostownikowym na prąd stały, by w układzie falownikowym przekształcić go powtórnie, na napięcie przemienne.
Zalety:
– brak zakłóceń
– stała częstotliwość napięcia
Wady:
– kosztowna i hałaśliwa eksploatacja
– niższa żywotność
Jaki zasilacz wybrać?
Moc zasilacza UPS podawana jest zazwyczaj w woltoamperach (VA). Im większa moc zasilacza, tym dłuższy czas, jaki mamy na zapisanie dokumentów i wyłączenie komputera. Należy koniecznie pamiętać, że moc wybranego UPS-a nie może być mniejsza niż sumaryczna moc urządzeń, jakie do niego podłączymy. Jeśli naszym celem jest ochrona jednego komputera, zakup zasilacza o bardzo dużej mocy będzie zupełnie zbędny. Dla użytku domowego najlepszym wyborem będzie z całą pewnością niewielki, wytrzymały i tani w eksploatacji UPS line-interactive o średniej mocy (350-500 VA).